دانستنیهای نوروز(بخش دوم)

🍃🌿☘🌾
2⃣ بخش دوم: ورود نوروز در ادبیات اسلامی
💐 احترام نوروز در اسلام هر چند كه به مذهب شیعه منحصر نیست، اما چنان در میان شیعیان فراگیر است كه حتی روایاتی از امامان شیعه در بزرگداشت نوروز نقل شده است. برای مثال علامه مجلسی در “السماءوالعالم” از امام صادق علیهالسلام حدیثی را بدین مضمون نقل میكند: “در آغاز فروردین، آدم آفریده شد و آن روز فرخندهای است برای طلب حاجتها و برآورده شدن آرزوها و دیدار پادشاهان و كسب دانش و زناشویی و مسافرت و داد و ستد. در آن روز خجسته بیماران بهبودی مییابند و نوزادان به آسانی زاده میشوند و روزیها فراوان میگردد.”مجلسی همچنین حدیث دیگری را درباره نوروز نقل میكند كه منتسب به امام كاظم علیهالسلام است و آن این كه “این روز بسیار كهن است. در نوروز خداوند از بندگان پیمان گرفت تا او را پرستش كنند و برای او شریك قائل نشوند و به آیین فرستادگانشان درآیند و دستورشان را بپذیرند و آن را اجرا نمایند و آن نخستین روزی است كه آفتاب بدمید و بادهای بار دهنده بوزید و گلهای روی زمین پدید آمد و هم جبرئیل بر پیامبر نازل شد و نیز روزی است كه ابراهیم بتها را شكست و هم پیامبر علی را بر دوش خود گرفت تا بتهای قریش را از خانه كعبه بینداخت.علاوه بر عدم مخالفت اسلام با آیین نوروز و از آن فراتر تأیید این مذهب بر نوروزگان، تداوم گرامیداشت نوروز در دوره اسلامی را میتوان به علاقه شدید ایرانیان برای حفظ مواریث باستانی خود نیز نسبت داد.
💐 “برتولد اشپولر” ایرانشناس بزرگ آلمانی دراین باره میگوید: “از جشنهای قدیمی ایرانی، بیش از همه جشن سال نو (نوروز؛ شكل عربی آن نیروز) و نیز در پایان تابستان جشن پاییز (مهرگان) طبیعتاً بر اساس تقویم قدیمی برگزار میشد. بدین ترتیب نوروز با ورود اسلام به ایران و فراگیری این مذهب در پهنهای وسیع از شبه قاره هند تا شمال آفریقا، این مجال را یافت تا در میان اقوام غیر ایرانی نیز تداول یابد.
💐 با توجه به این كه عباسیان بیش از پنج سده نفوذ سیاسی و دینی خود را درجهان اسلام – با فراز و نشیب بسیار – حفظ كردند، میتوان دریافت كه بزرگداشت نوروز از سوی خلفای این سلسله تا چه حد در استمرار و گسترش آن تأثیر گذار بوده است. نوروز از زمان پیامبر اسلام تا دوره سلسله متأخر ایرانی همواره مورد توجه بوده است. به شهادت تاریخ، حضرت محمد صلیالله علیهوآله و حضرت علی علیهالسلام و بزرگان و خلفای اسلام نوروز را گرامی میداشتند و در دستگاه خلافت عباسی نوروز عظمتی خاص داشت و پس از اسلام نیز نوروز بزرگ با سنتهای اسلامی شكوه و جلالی دیگر یافته بود. خاندانهای بزرگ ایرانی چون سامانیان و دیلمیان و آل زیاد به نگهداری و پاسداری سنن ملی دلبستگی فراوان داشتند و به هنگام نوروز به روش نیاكان خود مردم را بار عام میدادند و آداب دیرین را معمول میداشتند. شهریاران صفوی هم در اجرای مراسم جشن نوروز كوشش بسیار میكردند و مردم نیز تشریفات عید به جای آوردند.
💐 برگزاری جشن نوروز در دوره صفویه به ویژه با نگاه به احادیثی كه محدثین بزرگ این دوره همچون علامه مجلسی درباره نوروز نقل كردهاند، قابل ارزیابی است. چنین مینماید كه در این دوره نوروز صبغهای كاملاً اسلامی یافته بود و تفكیك عناصر باستانی و اسلامی در این آیین باشكوه كاری دشوار مینمود.
💐 مجلسی در كتاب زادالمعاد در خصوص دعای تحویل سال گزارش میكند كه در كتب غیر مشهوره روایت كردهاند كه در وقت تحویل سال این دعا را بسیار بخوانید: یا مقلبالقلوب والابصار یا مدبر اللیل والنهار یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال. بنابراین با توجه به این گزارش دعای تحویل سال در دوره صفویه مرسوم و معمول بوده است.
در هر حال جدا از این كه دعای تحویل سال تا پیش از دوره صفویه چگونه بوده و این دعا در كدام یك از مأخذ حدیثی نقل شده است، نفس دعا یا قرائت قرآن یا حتی نمازگزاردن هنگام تحویل سال نشان از اسلامی شدن نوروز دارد. حتی بعضیها معتقدند كه عبارات دعای تحویل سال برگرفته ازعبارات قرآنی یا احادیث و روایاتی است كه در معتبرترین مأخذ شیعی نظیر “التهذیب” شیخ طوسی نقل شدهاند.
┄┉❈❖🕋❖❈┉┄
💠 کانال طَهور
🕌مرکز اسلامی وین
🆔 telegram.me/joinchat/Cs8lpj-qhmRupJBuZiMzkg